Trà Phổ Nhĩ

Trà Phổ Nhĩ là tên của loại trà có xuất xứ từ vùng Phổ Nhĩ, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Được tạo ra từ quá trình lên men hoàn toàn, trà Phổ Nhĩ là một trong những loại trà đắt đỏ nhất bởi những phẩm chất khác lạ mà ít có ở những loại trà khác, đã tạo nên cho trà Phổ Nhĩ rất được ưa chuộng trên thế giới.

Trà Phổ Nhĩ là gì ? Nguồn gốc của Trà Phổ Nhĩ

Nguyên liệu làm nên trà phổ nhĩ là gì chính là trà shan tuyết cổ thụ. Đó là những cây trà có tuổi đời hơn trăm năm, mọc hoang trên những ngọn núi cao tại Vân Nam, Trung Quốc. Trà phổ nhĩ hay pu-erh tea là một loại trà đen được lên men theo phương pháp truyền thống của người dân tỉnh Vân Nam, Trung Quốc.

Một số tài liệu ghi chép lại thì thực chất phương pháp ủ trà Phổ Nhĩ xuất phát từ các dân tộc thiểu số sống ở miền nam Trung Quốc và miền Bắc Việt Nam, như người Thái, Tày, Dao, Nùng và được gọi là trà ống lam. Với khí hậu đặc biệt, cùng với cách làm trà truyền thống vô cùng độc đáo của người dân Vân Nam, đã tạo nên danh tiếng cho loại trà này. Tại nước ta, vùng trà Shan Tuyết Suối Giàng và Tà Xùa cũng có những cây chè đặc biệt này.

Cách chế biến trà Phổ Nhĩ Vân Nam

Quá trình lên men trà có thể kéo dài cả trăm năm và nhờ vào đó giúp cho các vi sinh vật có lợi phát triển nhờ vào nguồn tinh bột dồi dào từ lá trà Shan chất lượng. Trà phổ nhĩ càng để lâu thì chất lượng và giá thành càng cao.Trà phổ nhĩ là một loại trà lên men vi sinh thông qua hoạt động của vi khuẩn và nấm men trên lá trà. Trải qua quá trình lên men vi sinh vật hoàn toàn, vì vậy nó được gọi là trà lên men hoàn toàn. Trà phổ nhĩ được lên men hoàn toàn ở trạng thái rắn dưới tác động của các enzyme có trong trà và xúc tác vi sinh vật. Các vi khuẩn cũng sẽ chuyển hóa carbohydrate và các axit amin có trong lá trà. Quá trình lưu trữ và bảo quản trà một cách hợp lý thì trà sẽ trở nên thơm hơn, hậu vị của nó cũng ngọt hơn. Và chất lượng của trà sẽ trở lên tốt hơn với quá trình oxy hóa theo thời gian và hương vị sẽ trở nên thơm, ngon và đặc trưng hơn.

Hái trà
Người thợ trà từ sớm tinh mơ đã đi vào rừng sâu , leo lên những cây chè cổ thụ, hái những búp chè xanh tươi nhất của núi rừng để làm nên những cánh chè ngon hoàn hảo. Những búp trà trong sương sớm được mang về trên lưng người , trong những chiếc gùi mộc mạc , thô sơ.
Làm héo

Trà sau khi hái về được đem ra phơi trên tấm vải trong bóng mát nhằm làm lá trà bớt ẩm do sương và trà có độ dẻo.
Sao trà
Sau quá trình làm héo là đến bước sao trà. Trà được cho vào chảo lớn bằng kim loại và được sấy trên bếp than hồng. Người ta đảo chè bằng tay, dùng tay để cảm nhận nhiệt độ vừa phải , lá chè trong quá trình này phải được làm cho mềm và dẻo, có độ bóng.
Sấy trà
Sau công đoạn sao trà, thì đem trà ra phơi dưới ánh nắng mặt trời trong từng cái nong tre.
Đóng bánh
Sau khi cho trà phơi nắng vừa đủ, người ta ép trà lại thành từng bánh và bọc lại thật kín trong một lớp giấy. Tiếp đến, những bánh trà được xếp chồng lên nhau và gói trong những chiếc mo tre rồi buộc lại, lưu trữ, bảo quản. Đó cũng chính là lúc trà lên men tự nhiên.
Quá trình lên men nhờ các vi sinh vật có lợi sử dụng tinh bột trong lá trà để sinh trưởng và phát triển. Quá trình lên men có thể kéo dài cả trăm năm nhờ nguồn tinh bột dồi dào trong các lá chè. Vì thế, giống như một loại rượu, trà Phổ Nhĩ càng để lâu thì càng ngon, càng giá trị.

Có mấy loại trà Phổ Nhĩ

Trà phổ nhĩ được phân làm 2 loại: phổ nhĩ sống và phổ nhĩ chín

Trà Phổ Nhĩ Sống

Trà Phổ Nhĩ sống: Được làm theo phương pháp cổ truyền lâu đời trải qua các công đoạn: Hái trà – Làm héo – Sấy diệt men – Vò trà – Sấy khô trà – Lựa trà – Mao cha Đóng bánh – Lên men dần theo thời gian – đóng bánh – lưu trữ.
Do không trải qua quá trình sấy bằng nhiệt độ cao ( như than lửa) mà chỉ phơi khô bằng ánh nắng mặt trời nên các enzym trong trà không bị mất hết nên sẽ tham gia hoàn toàn vào quá trình lên men lưu trữ kéo dài hơn trăm năm. Nhờ thế mà trà phổ nhĩ sống sẽ có hương vị độc đáo và thay đổi theo thời gian.

Trà Phổ Nhĩ Chín

Trà Phổ Nhĩ chín: Xuất hiện sau này theo phương pháp lên men cưỡng bức có sự can thiệp của công nghệ khoa học hiện đại, được sản xuất trong các nhà máy với số lượng lớn.Xuất hiện từ năm 1974 và được làm theo phương pháp lên men cưỡng bức nhờ can thiệp kỹ thuật khoa học hiện đại tại các nhà máy. Nhờ phương pháp này mà thời gian lưu trữ và lên men trà rút ngắn còn vài tháng. Quá trình lên men ngắn sẽ kéo theo hương vị trà ít mốc hơn và phù hợp với người mới thưởng tr  Quá trình lên men công nghiệp rút ngắn thời gian lên men của trà chỉ còn vài tháng, đáp ứng đủ nhu cầu của người dùng. Quá trình này còn có ưu điểm là các bánh trà sẽ có hương vị ít bị mốc hơn so với lên men thủ công.

Trà Phổ Nhĩ Sống và trà Phổ Nhĩ Chín khác nhau như thế nào ?

Trà phổ nhĩ khi uống có mùi thơm đặc trưng, nước trà đỏ đậm có hương thơm và mùi mốc nhẹ được tạo ra do quá trình lên men tự nhiên của trà. Nước trà khi uống có vị chát, rồi dần dần ngọt hơn, vị gắt ban đầu dần dịu hơn. Trà để càng lâu thì hương vị càng ngon, và giá trị càng cao theo thời gian lưu trữ của trà.Dưới đây là 3 điểm khác nhau giữa trà phổ nhĩ sống và trà phổ nhĩ chín:

• Khác nhau về quy trình sản xuất: Quá trình sản xuất trà phổ nhĩ chín và sống chỉ khác nhau ở công đoạn sao mà thôi. Trà phổ nhĩ chín được chế biến qua các bước: thu hái trà –> sao trà –> phơi nắng –> đóng thành bánh trà và để lên men. Còn trà phổ nhĩ sống thì quá trình chế biến không được sao mà chỉ đem đi phơi nắng, đóng thành bánh và để lên men thôi.
• Khác nhau về màu sắc của trà : Màu trà phổ nhĩ sống sẽ là màu xanh lá cây với màu xanh đậm, một số bộ phận của trà sẽ chuyển sang màu đỏ và màu vàng. Trà phổ nhĩ chín sẽ có màu nâu đỏ, và một số nụ, lá sẽ xuất hiện màu vàng tối.
• Khác nhau về hương vị trà:Nước Trà phổ nhĩ sống có hương vị tương đối sẽ khó chịu hơn, hương vị hơi ngọt, một chút cay đắng.Trà phổ nhĩ chín có hương vị êm dịu, ngọt hơn, không có cảm giác cay đắng Nước trà phổ nhĩ sống có màu vàng-xanh lá cây. Trà phổ nhĩ chín có màu đỏ đậm, nếu màu sắc được làm rượu cồn sẽ chủ yếu là màu đen.Cả Phổ Nhĩ chín và sống đều có hương vị độc đáo riêng. Những người mới uống sẽ thích phổ nhĩ chín, nhưng người uống trà lâu hơn sẽ thích lưu trữ và khám phá hương vị Phổ Nhĩ sống thay đổi theo thời gian

Trà phổ nhĩ ngon và đủ chất lượng phải bảo có hương thơm trầm dịu, hậu vị sâu. Chất dinh dưỡng trong lá trà phải phong phú, nước trà đậm, khí trà mạnh mẽ và giữ được hương rất lâu trong miệng.

Cách pha trà Phổ Nhĩ ? Uống trà Phổ Nhĩ như thế nào ?

Khi thưởng thức cách pha trà phổ nhĩ có mùi thơm đặc trưng với nước trà đỏ đậm kèm mùi thơm và mùi mốc nhẹ do quá trình lên men tự nhiên của trà tạo nên. Cũng nhờ quá trình lên men này mà vị trà được nâng cao vị chát dần ngọt hơn, vị gắt dần dịu hơn. Để có một ly trà Phổ Nhĩ ngon, bạn có thể tham khảo các bước sau:

Nếu trà được ép theo từng bánh, bạn hãy dùng dụng cụ xiên trà để tách trà ra, tỷ lệ phù hợp sẽ rơi vào khoảng 2 – 4 gram trà/100ml nước.

Tráng sơ ấm chén pha trà bằng nước nóng để trà pha ra được đảm bảo chất lượng.

Sau khi bỏ trà vào ấm, bạn hãy đổ thêm nước sôi vào và tưới đều lên các búp trà (chú ý nhiệt độ nước không nên vượt quá 90°C bởi yếu tố này cũng quyết định bình trà của bạn ngon hay dở).

Đợi khoảng 30 giây đến 1 phút cho trà ngấm nước, bạn có thể rót ra tách, chén và thưởng thức.
Chuẩn bị pha trà Phổ Nhĩ

• Trà cụ: Ấm , chén, một số dụng cụ pha trà
• Trà Phổ Nhĩ: Dùng một lượng trà thích hợp, vừa đủ

Tráng trà và dụng cụ trà

• Tráng ấm chén bằng nước sôi để tiệt trùng, và tăng hương vị cho trà.
• Tráng trà: Dùng một lượng nước sôi khoảng 90 độ cho vào ngập trà rồi, lắc nhẹ và rót hết nước ra ngay.

Pha trà
Rót nước vào ấm cho ngập trà, ngâm trà trong khoảng vài phút tùy vào độ đậm nhạt mà bạn yêu thích.
Uống trà
Rót trà ra chén tống, rồi từ chén tống rót ra các chén con và thưởng thức

Trà có ngon hay không còn dựa vào cách pha trà có chuẩn chỉ hay không. Để có được bình trà ngon, ban đầu cần chuẩn bị đầy đủ các nguyên liệu gồm một bộ ấm trà tử sa, một lượng trà vừa đủ đã được tách ra khỏi bánh. Người pha trà có thể sử dụng dao, một vật nhọn hay bất cứ thứ gì có thể tách được trà Phổ Nhĩ ra khỏi bánh và hạn chế lá bị vỡ.

Tác dụng của trà phổ nhĩ với sức khỏe con người

Bên trong trà chứa nhiều men vi sinh có lợi cho đường ruột và sức khỏe của cơ thể. Trà Phổ Nhĩ cũng làm giảm sự tích tụ chất béo, góp phần làm giảm tắc nghẽn động mạch và tim.Trà Phổ Nhĩ giúp ngăn ngừa các bệnh gan nhiễm mỡ, ung thư, tăng cường tế bào miễn dịch cho cơ thể.Uống trà thường xuyên sẽ hạn chế sự tích tụ mỡ thừa cho cơ thể, hỗ trợ giảm cân hiệu quả. Ngoài ra trà Phổ Nhĩ còn có tác dụng làm mát, giải nhiệt cho cơ thể vào những ngày nóng.Vậy trà phổ nhĩ có tác dụng gì ?

• Trà Phổ Nhĩ hỗ trợ giảm cân: Trà Phổ nhĩ được lên men tự nhiên và chứa nhiều men vi sinh lành mạnh có lợi vào đường ruột và cơ thể góp phần quan trọng trong việc kiểm soát cơn đói từ đó quản lý cân nặng của bạn.Công dụng của trà Phổ Nhĩ trong việc giúp tỉnh táo khiến thức uống này trở thành một lựa chọn tốt cho những ai cảm thấy bồn chồn, khó chịu sau khi uống một tách cà phê.
• Trà Phổ Nhĩ giúp giảm cholesterol trong máu hiệu quả: Trà phổ nhĩ làm tăng lượng axit mật liên kết với chất béo trong chế độ ăn uống và được bài tiết qua phân, do đó giữ cho chất béo không bị hấp thụ vào máu.Trà phổ nhĩ cũng làm giảm sự tích tụ chất béo góp phần có thể làm giảm nguy cơ bệnh tim.Bạn có thể tận dụng công dụng của trà Phổ Nhĩ bằng cách thưởng thức hàng ngày nhằm detox và khôi phục các chức năng thiết yếu của cơ thể.Bằng cách uống một tách trà Phổ Nhĩ mỗi ngày, bạn sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim vì thức uống giúp sản xuất lovastatin, hợp chất có tác dụng hỗ trợ điều trị cholesterol cao.
• Giup bảo vệ gan và ức chế các tế bào ung thư: Một nghiên cứu thứ hai cho thấy trà còn ngăn chặn sự phát triển của các tế bào ung thư bằng cách ức chế chúng tăng sinh. Trà phổ nhĩ có thể giúp ngăn ngừa hoặc đảo ngược bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu bia, một căn bệnh mà chất béo dư thừa tích tụ trong gan gây hại đến sức khỏe chiết xuất từ ​​trà phổ nhĩ đã giết chết các tế bào ung thư vú, ung thư miệng và ung thư ruột kết

Cách bảo quản trà Phổ Nhĩ

Để giữ được hương vị độc đáo của trà Phổ Nhĩ , cần phải biết bảo quản trà đúng cách.Dưới đây là những lưu ý khi bảo quản trà Phổ Nhĩ đúng cách:

• Để trà ở những nơi thoáng khí: Để trà  nơi có không khí lưu thông liên tục. Vì trà Phổ Nhĩ cần oxy lẫn vi sinh vật có trong không khí để ‘hậu lên men’ một cách tốt nhất.
• Độ ẩm tốt nhất để lưu trữ trà là 70%:  Độ ẩm vào mùa khô thì khá lý tưởng để trữ trà Phổ Nhĩ. Vì ban ngày thì độ ẩm khoảng 70% còn vào ban đêm chỉ khoảng 80% mà thôi. Nhưng mùa mưa thì lại là một vấn đề khác. Thường thì khoảng trên 90%.
• Tránh ánh sáng trực tiếp

Nếu không được bảo quản đúng cách, ngay cả loại trà tốt nhất cũng sẽ dễ bị hư hỏng, biến thành màu sẫm, mùi vị cũ, thậm chí là nấm mốc, nguyên nhân chủ yếu là do sự thay đổi các chất trong trà. Nếu trà tiếp xúc với nhiệt độ cao, độ ẩm và ánh sáng mặt trời, các thành phần trong trà sẽ đẩy nhanh quá trình biến đổi, làm hỏng trà trong một thời gian ngắn, đặc biệt là đối với trà xanh mới hái vào mỗi mùa xuân.

Sau đây là cách bảo quản trà để bạn tham khảo.Để có thể bảo quản trà lâu, người ta thường đựng trà trong hộp kín hoặc trong túi hút chân không.Khi mua trà về, nếu là gói trà hút chân không thì bạn nên đựng vào trong một hộp kín và để nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời.Nếu phát hiện sau thời gian trà bị ẩm mốc thì bạn nên ngưng sử dụng để đảm bảo sức khỏe.

Trà Phổ Nhĩ mua ở đâu ? Những địa điểm bán trà Phổ Nhĩ làm quà biếu tặng uy tín ?

Mua trà phổ nhĩ ở đâu,làm thế nào để lựa chọn được những bánh trà phổ nhĩ ngon để làm quà biếu tặng