Trà Thiết Quan Âm có nguồn gốc ở trấn Tây Bình huyện An Khê. Tại đây người ta tương truyền vào đời Thanh năm vua Càn Long, trên vườn trà ở trấn Tây Bình, huyện An Khê, có một người tên là Ngụy Ẩm chế được một loại trà ngon. Mỗi ngày hai lần sáng tối ông đều pha ba chum trà cúng dường lên Bồ Tát Quan Thế Âm. Cứ như vậy suốt mười năm trời không hề gián đoạn, đủ cho thấy tấm lòng thành tin Phật của ông. Một đêm, Ngụy Ẩm nằm mộng thấy ở trên vách núi có một cây trà tỏa ra mùi thơm của hoa lan, đang lúc định hái về thì bị tiếng chó sủa ở đâu đó làm tỉnh mất cơn mộng. Qua hôm sau, quả nhiên ở trên chởm đá ông tìm thấy một cây trà giống hệt như cây trà trong mộng. Ngụy Ẩm hái một ít lá non mang về nhà rồi chuyên tâm chế biến. Sau khi chế xong, vị trà dịu ngọt thơm ngon, làm tinh thần nhẹ nhàng. Ngụy Ẩm cho rằng đây là vua trong các loại trà, liền bứng cả cây trà mang về nhà làm giống để trồng. Vài năm sau, trà mọc nhiều và tươi tốt, cành lá xum xuê. Do vì hình dáng lá trà đẹp như Ngài Quan Thế Âm, nặng như sắt, mà lại do Ngài Quan Thế Âm gia hộ báo mộng cho nên ông đặt tên cho trà là Thiết Quan Âm. Từ đó Thiết Quan Âm được cả thiên hạ biết đến.Trà Thiết Quan Âm được mệnh danh là “ Bảy nước còn dư hương” (pha bảy lần nhưng vẫn còn mùi thơm). Trà có hương vị êm dịu, ngọt thanh, màu vàng tươi và hương thơm tự nhiên dễ chịu. Được xếp vào là một trong “ thập đại danh trà” tại Trung Quốc và là loại trà thượng phẩm tại Việt Nam.
Cách chế biến Trà Thiết Quan Âm
Cây trà Thiết Quan Âm yếu mềm hơn các cây trà khác. Cây mọc tốt vào mùa xuân, cho sản lượng quanh năm nhưng mùa xuân là cho số lượng nhiều nhất. Vị trà ngon và đậm đà nhất là khi hái vào mùa thu.
Quy trình chế biến
Trà khi hái về được hong ngoài trời nắng hay trong nhà để làm cho héo đi. Có người hong bằng cả hai cách vì họ cho rằng như vậy là đủ âm dương. Lúc hong trà, dùng tay đảo trà để trà héo đều. Sau khi hong, trà bắt đầu mất nước và mềm ra thì người ta mang trà đi ủ. Trà được đưa vào máy quay đều, va chạm mạnh cho bật chất nhựa ra. Tiếp đến trà được cho vào những chiếc mẹt tre hoặc tấm phản rồi để yên trong phòng rộng thoáng mát, và ẩm. Khi đó mang trà đi đập dập sơ trước khi đem sấy. Sấy xong lại đem trà vào máy trộn đều rồi lại tiến hành sấy một lần nữa. Xong xuôi người ta mang trà đi cắt đều ra, rồi sàn lọc để phân ra trà nguyên và trà vụn. Cuối cùng trà được mang qua sấy trên lửa cho khô lần cuối.
Điểm đặc biệt của trà Thiết Quan Âm so với những loại trà khác
Lá trà thành phẩm màu xanh lục trạch sa, nhìn xoăn chắc, kết tròn đầy đặn. Trên đỉnh nhìn trông như dầu chuồn chuồn, ở giữa thì xoắn lại và đầu kia như chân ếch. Các lá trà nặng chắc như nhau, bên trên bề mặt lá có phủ một lớp sương trắng mỏng gọi là sa lục. Do trong quá trình chế biến , ở công đoạn hong khô trà nhiều lần trong lớp vải trắng bọc kín , lượng cafein trong các lá trà thăng hoa kết phủ thành lớp sương trắng mỏng trên bề mặt (sa lục).Khi pha, trà tỏa hương thơm nhẹ nhàng, quyến rũ… Hương thơm tựa hoa lan , phảng phất cùng hương hạt dẻ nhè nhẹ làm say lòng người.Nước trà màu vàng trong sóng sánh, khi nhấp vào từng ngụm nhỏ, người ta có thể cảm nhận ngay vị ngọt dịu nhưng lưu lại khá lâu nơi cổ họng, tục xưa nói đó là có “ âm vận”. Trà âm khi uống hương thơm còn mãi, người ta nói “ bảy nước còn dư hương”.
Cách pha trà chuẩn vị
Để pha được trà Thiết Quan Âm ngon , bạn hãy làm theo các bước sau nhé:
- Làm nóng các dụng cụ pha trà
- Nước đun sôi, tráng qua các ấm, tách và trà cụ. Tráng nước nóng sẽ làm sạch các dụng cụ pha trà, diệt khuẩn và làm nóng ấm chén, tăng hương vị cho trà.
- Chuẩn bị lượng trà vừa đủ
- Tùy vào số lượng người uống mà chuẩn bị lượng trà phù hợp.
Nếu một người uống ( độc ẩm ) lượng trà sử dụng khoảng 2-3g. Khoảng 4-5g trà cho 2 đến 3 người dùng. Còn như bạn trà có bốn người thì bạn dùng khoảng 6 -7g trà.Ấm để pha trà Thiết Quan Âm người ta thường dùng là ấm tử sa. Tuy nhiên bạn có thể dùng bất kỳ loại ấm nào bạn thích. Để làm tôn thêm màu vàng óng ánh của trà, bạn có thể sử dụng chén trà men trắng thì khi pha nước trà sẽ rất đẹp, tạo cảm giác thích thú.
Thức trà: Dùng nước sôi để đánh thức trà bằng cách bạn cho nước sôi vào ngập sợi trà, xoay ấm và đổ nhanh hết lượng nước trong ấm ra ngoài. Cách làm này nhằm làm dậy hương cho trà và rửa sơ đi bụi bẩn bay vào trà.
Pha trà: Nước dùng để pha trà Thiết Quan Âm có nhiệt độ khoảng 90 – 95 độ ( nước đun sôi để ngoài 5 phút). Bạn rót lượng nước vừa đủ cho số người thưởng thức rồi đậy nắp ủ trà khoảng 45 – 50 giây thì rót hết trà ra chén tống. Từ chén tống rót ra các chén con và thưởng thức.Sang lần pha thứ hai bạn ủ khoảng 40 giây. Đối với các lần pha từ thứ ba trở đi, bạn có thể ủ trà khoảng 10 – 20 giây. Nếu bạn pha như vậy, đến lần nước thứ bảy hương vị vẫn còn lưu lại rất lâu.
Công dụng của trà Thiết Quan Âm
Trà Thiết Quan Âm không chỉ là loại trà có hương vị thuộc hàng thượng phẩm, mà còn có những công dụng rất tốt cho sức khỏe của người thưởng thức. Những công dụng của trà theo nhiều nghiên cứu đã chỉ ra có thể kể như:
- Hỗ trợ tốt cho tim mạch :Trong trà có chứa các chất chống oxy hóa ngăn ngừa sự phát khởi và giảm thiểu nguy cơ tắc nghẽn động mạch.
- Ngăn ngừa sâu răng hiệu quả Uống trà hằng ngày làm răng chắc khỏe, giảm nguy cơ sâu răng và tăng cường các men răng. Ngoài ra các chất chống oxy hóa trong trà còn ngăn ngừa các vi khuẩn gây bện cho răng miệng.
- Hỗ trợ giảm cân: Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng uống trà Thiết Quan Âm buổi sáng sẽ hỗ trợ công cuộc giảm cân của bạn. Trong trà có chứa hoặt chất Catechin, các chất chống oxy hóa làm giảm lượng mỡ thừa cho cơ thể.
- Tăng cường trí nhớ: Chất epicatechin, một chất chống oxy hóa giúp tăng cường trí nhớ có trong các lá trà xanh, vì thế, trà Thiết Quan Âm có tác dụng hỗ trợ trí não, và giảm nguy cơ mắc các bệnh về trí nhớ, bệnh Alzheimer.
- Ngăn ngừa các bệnh ung thư: Đặc biệt, một số nghiên cứu tại các trường đại học ở Mỹ chỉ ra rằng, uống trà Thiết Quan Âm hằng ngày làm giảm thiểu các nguy cơ mắc bệnh ung thư , nhất là ung thư vú và tiền liệt tuyến.
Cách bảo quản Trà Thiết Quan Âm được lâu
Trà Thiết Quan Âm là một loại trà thượng hạng, nếu bảo quản không tốt để trà bị hỏng thì thật là đáng tiếc. Vì thế cần phải biết cách giữ cho trà sử dụng được lâu.Trà mua về khi mở gói trà, bạn nên cho vào hũ kín để bảo quản, và để nơi thoáng mát, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp. Vì nhiệt độ cao sẽ làm hỏng trà. Hương vị, màu sắc và các chất có lợi cho sức khỏe trong trà sẽ thuyên giảm, làm chất lượng trà đi xuống.Bạn nên sử dụng các loại hũ được làm từ những nguyên liệu như gốm, sứ, nhôm, thiếc để tránh bị ẩm mốc và đậy kín nắp để hạn chế không khí bên ngoài lọt vào làm giảm hương vị của trà.
Chúc bạn có những phút giây vui vẻ bên những người thân yêu cùng nâng chén trà thơm này nhé.
Trần Minh Tuấn –
Màu nước vàng sáng, mùi thơm tự nhiên dịu nhẹ của hoa lan. Vị chát thanh, nhẹ nhàng.